Brisel određuje pravila, Njemačka plače! EU tvrdi da Njemačka nema riječ u svojoj politici štampanja novca

Kada je njemački ustavni sud presudio da je Evropska centralna banka možda prekoračila svoja ovlaštenja ogromnim kvantitativnim olakšicama (KE), EU je brzo izjavila da evropsko pravo ima prednost pred zakonima zemlje članice.

U presudi u utorak, Savezni ustavni sud rekao je da njemačka vlada nije uspjela da ospori program KE, pokrenut 2015. godine i ponovo aktiviran prošle godine. Sudije u Karlsruheu takođe su presudile da šema stimulisanja, poznata kao Program kupovine u javnom sektoru (PSPP), ne poštuje “princip proporcionalnosti”, signalizirajući da je centralna banka eurozone otišla predaleko sa svojim mandatom.

“ECB ne sprovodi neophodno uravnoteženje cilja monetarne politike prema efektima ekonomske politike koji proizilaze iz programa”, navodi se u presudi. “Bezuslovnim provođenjem cilja monetarne politike PSPP-a … zanemarujući efekte ekonomske politike, ECB očigledno ne poštuje princip proporcionalnosti.”

Portparol Evropske komisije Eric Mamer brzo je reagovao na odluku rekavši da je, uprkos procjeni njemačkog suda, blok ponovo potvrdio „primat prava EU“.

Presuda takođe osporava odluku najvišeg suda EU, s tim da sudije ocjenjuju da preispitivanje posljednjeg “nije bilo razumljivo”. U 2018. godini, Sud pravde Evropske unije (ECJ) presudio je da je plan ECB valjan i u okviru mandata tijela.

Upitan za komentar, glavni sud EU takođe je ukazao na prednost zakona bloka nad nacionalnim zakonima zemalja članica, ali nije detaljno razradio konkretni slučaj.

Njemački sud naredio je centralnoj banci zemlje, Bundesbanci, da prestane sa učešćem u stimulativnoj šemi ECB na tri mjeseca, osim ako ECB ne dokaže da su kupovine obveznica neophodne.

ECB je pokrenula kontroverzni plan za jačanje ekonomije i zadržavanje nivoa inflacije blizu dva procenta u 2015. godini. Program je zaustavljen 2018. godine i ponovo se pokrenuo oko godinu dana kasnije. Krajem marta ukupni udjeli ovog plana bili su 2,7 biliona eura, prenosi Bloomberg.

Povrh toga, centralna banka je pokrenula dodatni program za borbu protiv pandemije koronavirusa, planirajući ove godine da kupi obveznice u iznosu od 750 milijardi eura kako bi nadoknadila ekonomske posljedice krize povezane sa virusom. Ova pomoć je izričito isključena iz presude suda, dok su neki rekli da odluka ipak može stvoriti prepreke za ublažavanje krize.

Euro je pao 0,7 posto u odnosu na dolar, kako su se pojavile vijesti o odluci njemačkog suda. Presuda je takođe poslala ključne indekse na evropskim tržištima na niže.