Prošlomjesečna presuda Vrhovnog suda Meksika podstiče održivu poljoprivredu širom svijeta

Prošlog mjeseca Vrhovni sud Meksika pružio je nadu za biodiverzitet, posebno na globalnom jugu, dok je rasplamsao strah za sjemenske kompanije. U istorijskom koraku, presudio je u korist zagovornika domaćeg kukuruza i protiv genetski modifikovanog (GMO) kukuruza. Odluka je bila značajan čin u zemlji u kojoj kukuruz ima svakodnevni i sveti značaj.

Ovo obećava izlaz iz ustajalih GMO debata koje nas muče. Jedna strana tvrdi da genetske promjene sjemena povećavaju žetvu. Sjemenske kompanije i industrijska poljoprivreda čine jednu stranu. Druga strana kaže da GMO oštećuje DNK biljaka.

Mali farmeri i ekolozi stoje na drugoj strani. Niko se ne obraća onom drugom. Ovaj zastoj čini politiku GMO neefikasnom. Odluka suda nudi izlaz iz ovoga tako što će smanjiti pozicije sjemenskih kompanija.

Trebalo bi da pratimo sporo rastuću otpornost Meksika na GMO.

Naglašavajući biodiverzitet, vladajući podstiču održivu poljoprivredu širom svijeta. U pravnom smislu, odlukom je utvrđeno da je ustavno da sudovi blokiraju komercijalne dozvole za GMO kukuruz.

Sjemenske kompanije, kao što su Monsanto, Syngenta, Dow i PHI, trebaju ovo za prodaju sjemena u Meksiku. Oni su izgubili.

Globalni GMO pritisak

Ali u pitanju je mnogo više od dozvola i sudskih naloga. Ove agrohemijske kompanije sprovode globalni pritisak na GMO poljoprivredu, ne samo u Meksiku. Poljoprivrednici širom svijeta brinu da kompanije kontrolišu upotrebu GMO sjemena (a ne uzgajivači) i da sjeme izaziva trajnu štetu po životnu sredinu.

Frustracije se uporno šire, što je vidljivo na ovogodišnjem UN COP26 i globalnom samitu UN o hrani.

Srećom, zakon i nauka su na strani zagovornika anti-GMO. Zbog toga, Meksiko nudi primjer efikasnog pravnog otpora. Sud je naveo da je biodiverzitet neophodan da bi se omogućilo biljkama kukuruza da rastu, miješaju gene i prilagođavaju se, kao što se činilo vijekovima. Drugim riječima, biodiverzitet je neophodan da bi kukuruz kao biljna vrsta opstao.

GMO ovom trajno šteti. Strahuje se da vjetar nosi polen genetski modifikovanih biljaka da bi se pomiješao sa kukuruzom bez GMO, zvanim maiz nativo (domaći kukuruz). Čak i ako je nenamjerno, ovo se ne može poništiti i ugrožava genetsku raznolikost kukuruza. GMO ugrožavaju biodiverzitet, potreban da bi se biljke prilagodile suši, klimatskim promjenama i različitim uslovima zemljišta.

Zagovornici GMO ovo obrazloženje smatraju nenaučnim i emotivnim. Oni nisu u pravu. Oni prejudiciraju demokratski i naučni proces jedne zemlje koji se koristi za podršku održivoj poljoprivredi.

Ova debata nije nova. GMO su godinama gubili na meksičkim sudovima. Godine 2013., Colectividad del Maiz, koji predstavlja farmere, autohtone zajednice, ekologe i naučnike, podnio je tužbu sudu da zaustavi vladinu reviziju zahtjeva za dozvole.

Tvrdili su da je bilo neovlaštenog oslobađanja GMO gena koji premašuju nivoe dozvoljene meksičkim zakonom o biološkoj bezbjednosti. Njihove centralne tvrdnje bile su da se genetski modifikovane biljke miješaju sa maiz nativo.

Ovo rizikuje trajno oštećenje meksičkih preko 50 sorti maiz nativo. Prije osam godina, prvostepeni sud je stao na stranu Colectividada. Prošlog mjeseca, Vrhovni sud se jednoglasno složio, nakon što je od 2017. dao Colectividad i sjemenskim kompanijama da iznesu svoj slučaj.

Princip međunarodnog prava

Sud je objasnio da princip predostrožnosti ovlašćuje GMO kontrole radi zaštite biodiverziteta. Sa ovim principom međunarodnog prava, vlade zabranjuju tehnologije ako je njihova bezbjednost naučno nesigurna. Zamislite to kao način na koji vlade mogu da se pozabave rizicima u životnoj sredini, javnom zdravlju ili problemima u oblasti biološke bezbjednosti.

Koristeći ga, Meksiko blokira dozvole za sjeme kao mjeru predostrožnosti za smanjenje štete od GMO. Ovo je izričito dozvoljeno meksičkim zakonom o biološkoj bezbjednosti, koji je usvojen uz podršku agrohemijske industrije 2005.

Mjere predostrožnosti su na sličan način podržane međunarodnim zakonima o GMO (2003), biodiverzitetu (1993) i životnoj sredini (1992). U stvari, zemlje Globalnog juga su insistirale da Kartagenski protokol o biološkoj bezbjednosti eksplicitno uključuje odredbe principa predostrožnosti.

GMO interesi odbacuju ove zakone da bi izbjegli mjere biobezbjednosti. Oni odbijaju i promovišu inovacije. Insistirajući da je GMO sjeme bezbjedno, sjemenske kompanije pobijaju uticaje na životnu sredinu. Negiraj, poriči, poriči, ne radi.

Zagovornici GMO preziru nauku. Advokati Colectividad objašnjavaju da sjemenske kompanije radije ne dostavljaju naučne dokaze o bezbjednosti GMO. Ovo je bila neiznuđena greška u parnici, koja je signalizirala veće probleme. Posmatrači označavaju opravdanja kompanija kao lažnu nauku, jer pokazuju da GMO kontrole na farmama ne uspijevaju.

Decenijama, multilateralne organizacije i naučne studije pokazuju kako GMO ugrožava kukuruz. Štaviše, ne postoji naučni konsenzus o bezbjednosti GMO. Jednostavno rečeno, GMO oštećuje biljne gene. Naučnici kažu da šteti životnoj sredini i da je štetno za jelo.

Moć presude Meksika prevazilazi sadašnje dozvole. To ohrabruje nacionalne planove za postepeno ukidanje GMO kukuruza i glifosata, a ne samo sjemena, do 2024. godine.

Do sada, GMO glasovi ostaju na gubitku, govoreći da ovaj plan nije zasnovan na nauci. Kontroverze oko toksičnog glifosata izazivaju više uzbune. GMO uzgoju je potreban hemijski herbicid. Agencija UN i američki sudovi utvrdili su da je kancerogen. To je dovelo do isplata koje je sud naložio, stvarajući glavobolju za Bayer koji je kupio proizvođača glifosata Monsanto.

Sve ovo inspiriše održivu poljoprivredu na globalnom nivou. Stotine zemalja pristale su na sporazume sa odredbama principa predostrožnosti. Princip je bio centralni za izradu meksičkih mjera biobezbjednosti. To može da navede više vlada da sprovode efikasne politike GMO, biodiverziteta i životne sredine. Kompanije koje se bave sjemenom u agoniji su zbog ideje da više sudova, regulatora ili zakonodavnih tijela kopiraju Meksiko.

Ukratko, održivi farmeri, ekolozi, advokati i što je najvažnije kreatori politike širom svijeta treba da slijede primjer Meksika. Očigledno u odlučnosti Colectividada, otpor je sjeme održivog uspjeha, kada kombinuje pravne, kulturne i političke napore.

Sjemenske kompanije treba da nauče da su veći gubici od nerealizovane prodaje sjemena. Dugoročno gledano, tržišta narodnog legitimiteta i povjerenja vlada daleko su veća od potražnje za kratkovidnim pričama o nauci i zakonima.

Govoreći o kukuruzu, ideolog slobodne trgovine David Ricardo objasnio je zakon opadajućeg prinosa, kada poslovni izbori postanu kontraproduktivni. Ovo bi trebalo da inspiriše proizvođače sjemena da prestanu da se protive mjerama predostrožnosti.

Autor: Ernesto Hernandez-Lopez