Biden želi da Putinu „bude suđeno za ratne zločine“

Rusija je strana u Međunarodnom krivičnom sudu. SAD nisu.

Američki predsjednik Joe Biden pridružio se globalnom negodovanju zbog navodnog masakra civila u Buči tokom vikenda, zahtijevajući „suđenje za ratne zločine” ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu na brifingu za novinare u ponedjeljak.

On je dalje pomenuo potrebu da se „prikupe informacije“ i „dobiju svi detalji“ prije „stvarnog suđenja za ratne zločine“.

Ovo se dešava dok SAD nastoje da suspenduju članstvo Rusije u Savjetu za ljudska prava UN „kao odgovor na optužbe da su ruske snage počinile ratne zločine u Buči i drugdje u Ukrajini“, objavila je u ponedjeljak Linda Thomas-Greenfield, američka ambasadorka pri UN, pozivajući 140 zemalja koje su glasale prošlog mjeseca za osudu ruske vojne operacije u Ukrajini da „podrže naše riječi djelom“.

Međunarodni krivični sud (ICC) je u martu pokrenuo istragu o navodnim ratnim zločinima i drugim prestupima počinjenim tokom ruske vojne ofanzive na Ukrajinu, nakon što je „već našao razumnu osnovu da vjeruje da su počinjeni zločini iz nadležnosti Suda“, rekao je tužilac ICC Karim Khan u saopštenju.

Grafički snimci iz Buče, grada sjeverozapadno od Kijeva, pojavili su se tokom vikenda, na njima se vidi više tjela obučenih u civilnu odjeću razbacana unaokolo. Kijev je za ubistva brzo okrivio ruske snage. Moskva je kategorički negirala umješanost i tvrdila da je incident insceniran zbog zapadnih medija, a zamjenik stalnog predstavnika Rusije u Savjetu bezbjednosti UN Dmitrij Poljanski, nazvao ga je „očiglednom provokacijom ukrajinskih radikala“.

Uprkos molbi portparola Kremlja Dmitrija Peskova za „ozbiljan skepticizam“ i višestrukih nedosljednosti koje dovode u sumnju vjerodostojnost dokaza, američki zvaničnici su ponovili tvrdnje Kijeva i optužili ruske snage za „ratne zločine“, a predsjednikom Odbora za spoljne poslove Senata Bob Menendezom. (D-New Jersey) i visoko rangirani republikanski član Jim Risch (R-Idaho) pozivaju na „odgovornost“ i imenuju Putina kao odgovornog. Prošlog mjeseca, američki Senat usvojio je rezoluciju kojom se ruski predsjednik smatra ratnim zločincem.

Međutim, SAD nisu država potpisnica Rimskog statuta Međunarodnog krivičnog suda, ugovora iz 2002. kojim se organizacija uspostavlja kao „nezavisni stalni Međunarodni krivični sud u vezi sa sistemom Ujedinjenih nacija, sa jurisdikcijom nad najtežim zločinima koji izazivaju zabrinutost međunarodne zajednice u cjelini“.

Dok je Obamina administracija imala radni odnos sa Sudom kao posmatrač, stav SAD prema međunarodnom pravnom tjelu dostigao je svoj najniži nivo pod predsjednikom Trumpom, koji je osudio ICC kao dio „neizabrane, neodgovorne, globalne birokratije“ koja „nema jurisdikcije, koja je bez legitimiteta i bez autoriteta” u govoru u Ujedinjenim nacijama 2018.

Godine 2020. SAD su uvele sankcije zvaničnicima Međunarodnog krivičnog suda u znak odmazde za njegovu istragu o mogućim ratnim zločinima koje su počinile SAD tokom svog 20-godišnjeg rata u Avganistanu. Kada je Bidenova administracija ukinula ove sankcije 2021. godine, eksplicitno je zadržala svoje insistiranje na autonomiji SAD, a državni sekretar Anthony Blinken je iznio „dugogodišnji prigovor Washingtona na napore Suda da potvrdi jurisdikciju nad osobljem država članica kao što su Sjedinjene Države i Izrael.”

Moskva je pokrenula ofanzivu velikih razmjera na Ukrajinu krajem februara, nakon neuspjeha Ukrajine da primjeni uslove sporazuma iz Minska potpisanih 2014. i konačnog priznanja republika Donbasa u Donjecku i Lugansku od strane Rusije. Njemački i francuski posrednički protokoli su osmišljeni da regulišu status tih regiona u okviru ukrajinske države.

Rusija je sada zahtijevala da se Ukrajina zvanično proglasi neutralnom zemljom koja se nikada neće pridružiti NATO bloku koji predvode SAD. Kijev insistira da je ruska ofanziva bila potpuno ničim izazvana i demantovao je tvrdnje da je planirao da silom povrati dva pobunjenička regiona.