Izraelski špijunski softver Pegasus navodno je korišten za hakovanje telefona desetina novinara Al Jazeere

Lične telefone oko 36 novinara Al Jazeere hakirali su „vladini operativci“ koji su koristili kontroverzni špijunski alat izraelske zloglasne grupe NSO kako bi ih špijunirali, tvrdi izvještaj kanadske istraživačke laboratorije.

Izvještaj koji je u nedjelju objavila Citizen Lab, istraživačka jedinica na Univerzitetu u Torontu specijalizovana za sajber bezbjednost, navodi da su telefoni zaposlenih u katarskoj medijskoj mreži, uključujući novinare, producente, voditelje i rukovodioce, bili kompromitovani i hakovani „nevidljivim exploit-om bez klika u IMessage“ u julu i avgustu ove godine.

NEW REPORT "The Great iPwn: Journalists Hacked with Suspected NSO Group iMessage "Zero-Click Exploit" by @citizenlab @billmarczak @jsrailton @nouraaljizawi @sienaanstis @RonDeibert: https://t.co/Z8FVRaePHB

— Citizen Lab (@citizenlab) December 20, 2020

Exploit je omogućio izvršiocima napada, za koji je Citizen Lab, „sa srednjim stepenom samopouzdanja“, optužio „vladine operativce“ iz Saudijske Arabije i Ujedinjenih Arapskih Emirata, da zaraze telefone špijunskim softverom, a da novinari nisu kliknuli na same zlonamjerne linkove.

U svom izvještaju, Citizen Lab je rekao da su tajne tehnike koje su se koristile u napadu „bile sofisticirane“ i zbog toga „teške za otkrivanje“, jer „ciljevi“ često nisu bili svjesni da se nešto sumnjivo događa.

Hakovanje bi možda i ovaj put ostalo neotkriveno, da nije bilo izvještača mreže na arapskom jeziku Tamera Almisshala, koji je alarmirao da je njegov telefon možda špijuniran i pustio istraživače da nadgledaju njegov mrežni promet počev od januara 2020. godine. Nekoliko mjeseci poslije, u julu, istraživači su pokazali da je njegov lični telefon posjetio veb lokaciju na kojoj se zarazio špijunskim softverom grupe NSO Pegasus, a da Almisshal nikada nije kliknuo na taj link.

Otkriće je podstaklo široku potragu za mogućim drugim žrtvama među osobljem Al Jazeere, što je na kraju dovelo do toga da Citizen Lab i IT jedinice kanala identifikuju ukupno 36 ličnih telefona koji su bili na meti „četiri operatora NSO grupe“. Jedan od njih, kome je grupa dala nadimak „Monarchy“, navodno je prisluškivao 18 telefona, dok je drugi – nazvan „Sneaky Kestrel“ – špijunirao 15 telefona.

Grupa je rekla da vjeruje da je „Monarchy“ djelovao po naredbama iz Rijada, jer „izgleda da cilja pojedince prvenstveno unutar Saudijske Arabije“, dok se „Sneaky Kestrel“ fokusirao na one novinare koji su „prvenstveno bili u UAE“.

Istraživači su rekli da je rupa u sigurnosti koja je olakšala hakovanje zatvorena ažuriranjem IOS 14 objavljenim u septembru, ali su primijetili da je do tada vjerovatno bilo iskorišćeno u velikom obimu.

Sumnjamo da su zaraze koje smo primijetili mali deo ukupnih napada koji iskorištavaju ovaj podvig

Apple je, čini se, bacio težište iza navoda Citizen Laba o hakovanju koje je sankcionisala država, rekavši da je prijavljeni napad „bio visoko ciljan od nacionalnih država“, ali napomenuo je da može da verifikuje nalaze izvještaja.

Izraelska grupa rekla je za The Guardian da će „preduzeti sve neophodne korake“, ukoliko joj se pruže „vjerodostojni dokazi“ da je zloupotrebljen njen špijunski alat.

Ovo nije prvi put da se proizvođač špijunskog softvera Pegasus nalazi u centru pažnje u vezi sa navodima da je njegova tehnologija korišćena protiv novinara. Amnesty International je u junu ove godine izvjestio da je nagrađivani marokanski novinar Omar Radi postao žrtva istog špijunskog softvera u napadu koji je zapanjujuće sličan onom koji je opisala Citizen Lab.

Prošle godine WhatsApp je potvrdio da su desetine indijskih advokata, novinara i aktivista za prava među 1.400 korisnika pogođenih softverom za njuškanje.

Uprkos neprestanim kontroverzama oko grupe NSO, izraelski sud je u julu stao na stranu firme i izraelskog Ministarstva odbrane u slučaju koji je pokrenula Amnesty International, a koja je tražila zabranu međunarodne prodaje softvera.