Pokraden novac EU, namijenjen terorističkoj organizaciji Bijeli šljemovi?

Budući da je svjesna optužbi za prevaru protiv međunarodne kase Bijelih šljemova kojom je upravljala Mayday Rescue Foundation, holandska vlada odlučila je da sve zadrži u tajnosti, objavio je list de Volkskrant 7. maja. Šta se krije iza navodnog pokušaja zataškavanja i šta još kriju evropske vlade?

Mayday Rescue Foundation je u Holandiji 2014. godine registrovana kao neprofitna organizacija od strane,  iznenada preminulog Jamesa Le Mesuriera, bivšeg oficira britanske vojske. Od svog osnivanja, Mayday pruža podršku sirijskoj navodnoj Civilnoj odbrani, poznatoj pod nazivom Bijeli šljemovi, kontroverznoj terorističkoj grupi koja djeluje pod maskom “humanitarne” organizacije u područjima Sirije pod kontrolom džihadista.

Prema The Grayzone, zapadne vlade, uključujući Britaniju, Njemačku, Kanadu, Dansku i Holandiju, uputile su Mayday ukupno 100 miliona eura (121 milion USD) novca poreskih obveznika za finansiranje Bijelih šljemova. Sudeći po službenoj veb stranici Bijelih šljemova, ovo finansiranje je namijenjeno sirijskoj grupi „za obuku, opremu i podršku“. Međutim, ozbiljna zabrinutost zbog mogućeg finansijski lošeg upravljanja natjerala je Holandiju da zaustavi finansiranje Maydaya do kraja 2018. godine, primjetio je list de Volkskrant.

September 2018.

While the Idlib offensive is about to begin in Syria, the Netherlands is ceasing support for rescue workers from the White Helmets.

Almost all other support for opposition groups in Syria also unexpectedly ceased.https://t.co/jZchLOSKlf

— Clint Warren (@ClintWarren6) November 13, 2019

Prvu reviziju entiteta zatražilo je britansko Odjeljenje za međunarodni razvoj (DfID) krajem 2018. godine. Završivši u junu 2019. godine, nije citiralo ozbiljna pitanja, ali je preporučilo „uvođenje strožijih računovodstvenih kontrola i strože upravljanje“, navodi The Guardian.

Problemi su se pokazali u novembru 2019. godine, kada je holandska firma SMK Audit posjetila Mayday  ured u Istanbulu i otkrila falsifikovane račune i nedosljednosti u dokumentaciji. Prema de Volkskrant, knjigovodstvo entiteta bilo je ozbiljno neadekvatno, s tim da se isplate nisu mogle pratiti. Osnivač Mayday James Le Mesurier priznao je knjigovođi da je zaista uzeo 50.000 dolara novca namijenjenog sirijskoj grupi. 11. novembra 2019. godine, oficir britanske vojske preminuo je u Istanbulu. Tri dana prije navodnog samoubistva, Le Mesurier je u pismu zemljama donatorima priznao finansijsku prevaru.

We are heartbroken to confirm that our founder and CEO, James Le Mesurier, died this morning. He was a dedicated humanitarian whose work with Syria Civil Defence/The White Helmets helped save countless civilian lives. https://t.co/XJ9QHjEZfS

— Mayday Rescue (@MaydayRescue) November 11, 2019

Odmah nakon njegove smrti, evropske zemlje donatori naručile su Grant Thornton, međunarodnu računovodstvenu firmu sa sjedištem u Velikoj Britaniji, da sprovede forenzičku istragu o Mayday finansijskim aktivnostima.

Krajem 2019. godine, Sigrid Kaag, holandska ministarka za spoljnu trgovinu i razvojnu saradnju, planirala je da uputi pismo predstavničkom domu Nacionalne vlade o navodnoj prevari fondacije Mayday Rescue Foundation, navodi de Volkskrant. Međutim, najviši vladini zvaničnici spriječili su je da obavijesti poslanike, pozivajući se na potencijalnu “štetu” koju bi pismo moglo nanijeti Maydayu i Bijelim šljemovima.

Sredinom 2020. godine holandska Centralna služba za reviziju savjetovala je vladu da povrati više od 3,6 miliona eura (4,4 miliona dolara) novca od poreza koji je uložila u Mayday. Ipak, holandska vlada, koja je fondaciji donirala ukupno 12,5 miliona eura (15,2 miliona dolara), nije zatražila povrat novca.

Mayday ”greške i unutrašnji neuspjesi”

Dok je Le Mesurier preuzeo odgovornost za nestanak 50.000 dolara namijenjenih Bijelim šljemovima, to nije bio jedini problem fondacije. Bivši britanski oficir takođe je naveo veoma visoke plate, novčane bonuse i neplaćeni porez, navodi de Volkskrant.

Holandski računovođa je otkrio da su se do 2018. godine prihodi i rashodi evidentirali u ručno ispisanim knjigama gotovine koje su izgledale vrlo neuredno.

Entitet nije imao nadzorni odbor, što znači da su administratori mogli sami da odlučuju o svojim platama. U nekim slučajevima ove plate su iznosile 26.000 EUR (29.195 USD) mjesečno. Tako je jedan od administratora primio 320.000 američkih dolara za 2018. Ove cifre bile su znatno iznad odobrenog gornjeg nivoa plata subvencionisane organizacije u Holandiji. Činjenica da su neprofitne organizacije imale „komercijalne“ filijale u Turskoj i Dubaiju takođe je izazvala kritike.

Uz to, holandski revizor pronašao je zapise u blagajni sa natpisima „James za vjenčanje“ i „pozajmica Emmi“, što je očigledno upućivalo na Le Mersurierovu suprugu Emmu Winberg, koja je radila kao administrator fondacije. Povrh svega, bivši britanski oficir i njegova supruga uzeli su dodatne bonuse. Činilo se da su podizali velike svote gotovine za privatne potrebe. S druge strane, Winbergin rad u entitetu izazvao je ozbiljnu zabrinutost zbog potencijalnog sukoba interesa.

U svom pismu međunarodnim donatorima, bivši britanski vojnik priznao je da se plaši da bi druga istraga forenzičkog revizora mogla otkriti dalje “greške i unutrašnje propuste”. To bi, prema njegovim riječima, procurilo u medije i postalo „pobjeda Rusije i proasadskih trolova“. Na kraju, Le Mesurier je izbor načina daljeg postupka prepustio zemljama donatorima.

Operacija kontrole štete

Ubrzo nakon Le Mersurierove smrti, evropske države donatori održale su seriju “kriznih sastanaka” u holandskom konzulatu u Istanbulu. Na kraju, u februaru 2020. godine, složili su se o potrebi da se „izbjegnu politički rizici“ i načinima da se osigura „minimalna izloženost“.

Tako je započela operacija kontrole štete, navodi The Grayzone. U julu 2020. novinarka de Volkskrant Ana van Es skrenula je pažnju na evropske vlade koje su prećutale pogrešne postupke fondacije.

Last year James le Mesurier, founder of Mayday Rescue Foundation, which supported the White Helmets in Syria, admitted fraud and financial mismanagement. European donor countries ended their funding while keeping quiet about the wrongdoings.https://t.co/Xr5bx5W4Ix

— Ana van Es (@esvanana) July 17, 2020

Takođe u julu 2020. godine, računovodstvena kompanija sa sjedištem u Velikoj Britaniji, Grant Thornton, koja je istraživala fondaciju, izjavila je da nije pronašla nijedan dokaz o prevari u Mayday. Firma je, međutim, priznala da nedostaju mnoge informacije iz finansijske uprave entiteta. Grant Thornton je zaključila da je podizanje gotovine od strane Le Mesuriera i njegove supruge uračunato a nestanak 50.000 dolara svela je na “nesporazum”.

Ipak, forenzička revizija Mayday knjiga ove kompanije nikada nije objavljena u javnosti. Dosadašnji predsjedavajući u Mayday Cor Vriesvijk rekao je da zemlje donatori ne žele da dijele ove informacije, prema de Volkskrant.

Sa svoje strane, neki evropski glavni mediji poput The Guardiana i BBC-a pokušali su sakriti očigledna nedjela Le Mesuriera, prikazujući ga kao ništa manje nego drugog Lorensa od Arabije i kao žrtvu “kampanje dezinformacija” Rusa, Sirijaca, „pro-Asadskih blogera“, „alt-right medijskij ličnosti“, „samoopisanih antiimperijalista“ i „korisnih idiota“.

Zašto su evropske vlade to pokušavale da prikriju?

Za The Grayzone, Le Mesurier i drugi britanski i američki operativci bili su dio decenijskog napora zapadnih vlada da sruše vladu Bashara al-Assada u Siriji. Čini se da su neki od ovih operativaca zagrabili iz višemilionske šeme kako bi destabilizovali Damask za sebe, primjetili su mediji.

Dirty Wars require cover-ups. So when it comes to Syria, there's a lot. We've seen the OPCW censor its own investigators. We're also seeing the NATO states that poured millions into the "White Helmets" desperately thwarting any public disclosure: https://t.co/z7OF5Id6lY

— Aaron Maté (@aaronjmate) May 7, 2021

Le Mesurierovi Bijeli šljemovi bili su posebno važni za zapadnjački narativ o sirijskom ratu. 2017. godine Netflix je dobio Oskara za dokumentarni film pod nazivom „Bijeli šljemovi“, prikazujući grupu kao herojske spasioce koji su pružali hitnu medicinsku pomoć sirijskim civilima. Međutim, Vanessa Beeley, britanska istraživačka novinarka i mirovna aktivistkinja, demantovala je ovaj narativ 2017. godine pozivajući se na svjedočenja oslobođenih sirijskih civila iz Istočnog Aleppa, koji su grupu opisali kao izdanak al-Qaede  i al-Nusre.

Grupa je kasnije optužena za organizovanje hemijskog napada u Doumi u Siriji, 2018. godine, kako bi za to krivila Assadove vojne snage. Bijeli šljemovi su bili presudni za propagandne napore protiv Assada, pružajući „dokaz“ o navodnim vladinim „zvjerstvima“ kasnije korišten kao izgovor za intervenciju, rekla je Beeley.

Prema BBC, Le Mesurier je bio „bijesan“ zbog otkrića britanske novinarke.

Sumnjive aktivnosti Mayday Rescue Foundation i Bijelih kaciga zaprijetile su da će baciti dodatnu sjenku na decenijsko učešće Washingtona i Brisela u sirijskom građanskom ratu.

Ranije je deklasifikovani izvkeštaj DIA za 2012. godinu ukazao da je Obamina administracija od samog početka znala da glavne snage koje pokreću pobunu u Siriji nisu „umjereni pobunjenici“, već Al-Qaida u Iraku, Muslimanska braća  i salafisti.

Francuski istraživački novinar Maxime Chaix objavio je 2019. knjigu „Rat iz sjene u Siriji“, osvjetljavajući operaciju CIA Timber Sicamore i opisujući kako je nekoliko zapadnoevropskih obavještajnih službi pružalo pomoć džihadističkim milicijama u Siriji.

„Zapadne vlade i njihovi stenografi u štampi pomogli su zaštititi ratne profitere od bilo kakvih posljedica, pošto su prevarili poreske obveznike u brojnim zemljama za ogromne sume novca, sve u očajničkom krstaškom ratu da unište Siriju“, naglasio je The Grayzone.