10 zanimljivosti o decembarskom solsticiju

Informacije o godišnjim kalendarima, praznicima država i trenucima ključnih astronomskih pojava, na jednoj ali vrijednoj web lokaciji

Internet stranica timeanddate.com je norveški portal koji pruža najtačnije i najpouzdanije informacije o vremenu, kao što su mjesečni i godišnji kalendari, pomoćne alatke za izračunavanje vremena i njegovo mjerenje te informacije o tačnom vremenu u svjetskim gradovima.

Jedna od najzanimljivijih stvari koju možete pronaći na ovoj stranici je i kalendar državnih praznika većine država svijeta, uključujući tu i zemlje bivše Jugoslavije.

Na ovom linku možete dobiti kalendar za koju god godinu želite: https://www.timeanddate.com/calendar/

Osim ovih informacija, na stranici možete pronaći i različite zanimljivosti o određenim prirodnim fenomenima koji se mogu dovesti u vezu sa vremenom.

U nastavku vam donosimo 10 najzanimljivijih stvari o decembarskom solsticiju.

1. Zimski i ljetni solsticij

Na sjevernoj hemisferi, decembarski solsticij je zimski solsticij i to je najkraći dan u godini. Na južnoj hemisferi, to je ljetni solsticij i najduži je dan godine, jer su ravnodnevnica i kratkodnevnica suprotnosti sa suprotnih strana ekvatora.

2. Poseban trenutak

Većina ljudi smatra cijeli dan decembarskom kratkodnevnicom. Ipak, zimski solsticij je zapravo poseban i tačno određen momenat. On nastupa kada se Sunce nađe tačno iznad južnog povratnika. Ove godine je to bilo 21. decembra u 10:44 h po griničkom vremenu (11:44 h u našoj vremenskoj zoni). Zbog vremenske razlike, neka mjesta su imala svoju kratkodnevnicu na drugi datum.

3. Druga godišnja kratkodnevnica

Solsticiji se događaju dva puta godišnje – jednom oko 21. juna i drugi put oko 21. decembra. U vrijeme junskog solsticija, Sunce se nalazi direktno iznad sjevernog povratnika na sjevernoj Zemljinoj hemisferi.

4. Datum kratkodnevnice nije uvijek isti

Decembarski solsticij se može dogoditi u intervalu od 20. – 23. decembra, mada su kratkodnevnice 20. i 23. decembra jako rijetka pojava. Posljednja kratkodnevnica koja se dogodila 23. decembra bila je 1903. godine, a naredna će biti tek 2303. godine.

5. Sunce „miruje“

Sam termin solsticij izveden je od latinske riječi solstitium, što znači „Sunce miruje“. To je zato što Sunce na ovaj dan dostiže svoj najjužniji ili najsjeverniji položaj iz perspektive posmatrača sa Zemlje. Tako se čini da Sunce nekoliko dana miruje iznad povratnika, a onda mijenja svoj pravac.

6. Razlika početka astronomske i meteorološke zime

Astronomi i naučnici sjeverne Zemljine hemisfere datum decembarskog solsticija uzimaju za prvi dan zimskog godišnjeg doba, a ono završava na dan martovske ravnodnevnice. Za meteorologe, s druge strane, zima počinje 1. decembra.

7. Zemlja nije najudaljenija od Sunca na dan solsticija

Tokom zime na sjevernoj polulopti, Zemlja je zapravo najbliža Suncu. Različita godišnja doba nisu određena udaljenošću Zemlje od Sunca. Godišnja doba su posljedica orbitiranja Zemlje oko Sunca pod nagibom od oko 23,4 stepena. Zbog toga različita količina sunčevih zraka, po jedinici površine tla, dolazi do južne i sjeverne hemisfere, a to uzrokuje razlike u temperaturi i vremenske obrasce tokom godine.

Zemlja je, zapravo, u svom perihelionu, što je tačka na njenoj orbiti koja je najbliža Suncu, nekoliko sedmica nakon decembarskog solsticija.

8. Najraniji zalazak Sunca nije tog dana

U većini mjesta na sjevernoj hemisferi najraniji zalazak Sunca se dešava nekoliko dana prije solsticija, a najkasniji izlazak Sunca nekoliko dana nakon solsticija. Ovo se dešava zbog razlike u načinu mjerenja vremena običnim i sunčanim satom.

9. Zimski dani se brže produžavaju bliže polovima

Produženje dana zavisi od geografske širine mjesta u kojem boravite. U višim širinama se dan produžava značajno brže u odnosu na mjesta bliža ekvatoru.

10. Obilježava se širom svijeta

Mnoge kulture diljem svijeta obilježavaju i slave različite praznike u vrijeme decembarskog solsticija.