Danas je rođendan Mileve Marić-Einstein

Mileva Marić-Einstein, matematičarka i prva supruga slavnog Alberta Einsteina, rođena je na današnji dan 1875. godine u Titelu u Srbiji

Kao djevojka briljantnog uma, primljena je u mušku klasičnu gimnaziju, i  bila među prvim ženama koje su studirale matematiku na prestižnom univerzitetu u Zurichu, tada u prilično muškom i patrijarhalnom  okruženju.

Albert Einstein i Milena su se upoznali su se na predavanjima, u periodu kada su se oboje trudili da dođu do istog akademskog stepena. Ona je imala 21, a on 17 godina.

U početku je njihov odnos bio prijateljski, zasnovan na zajedničkom interesu za nauku.  Einstein je bio impresioniran ne samo njenim intelektom, već i disciplinom i odlučnošću.

Njihov prijateljski odnos je postupno je prerastao u emotivnu vezu, a Mileva je umjesto svojim, krenulo putem svog budućeg supruga, zanemarujući svoj naučni rad, potpuno se posvetivši njegovom radu i porodičnom životu.

Zajedno su završili 3 rada: „O Braunovom kretanju”, „Fotoelektrični efekat” i „Posebna teorija relativiteta”. U Vojvodini su završili četvrti rad u kome je čuvena jednačina: “Energija je jednaka masi pomnoženoj kvadratom brzine svjetlosti”. Sva četiri rada su objavljena 1905. godine.

Mileva u sjeni Alberta, u mnogim radovima postoji samo kao „prva supruga genija”. Iz svih radova koje je zajedno radila sa Albertom i svojeručno potpisala, tragovi njenog imena potpuno su izbrisani, kao da nikada nije ni postojala. Kako je po karakteru bila introvertna, tiha i povučena, među njima se dogodila neka vrsta mehanizma pomoću koga je on ne samo preuzimao svu zaslugu za njihove radove i ideje, već ih je i objavljivao samo pod svojim imenom.

Kako je Albert brak sa Milevom doživljavao kao intelektualno partnerstvo, onog momenta kada je postao priznat dogodio se i bračni slom, a način razvoda, kao i njegov kasniji odnos prema Milevi i sinovima, govore ne samo o neobičnoj mržnji i osvetoljubivosti supruga prema bivšoj ženi, već i o nekoj vrsti velike traume.

Mileva Marić je umrla napuštena od svih 1948. godine. Nikada nije rekla da je koautor naučnih teorija i nikada nije polagala pravo na slavu svoga supruga.

Gospođa Mileva Einstein je sahranjena na groblju u Zurichu, gdje važi surovo pravilo da se grob preore ukoliko niko ne plati za njegovo izdržavanje 25 godina, što se i dogodilo krajem 1973. godine.

Uz veliku pomoć  gradske uprave Zuricha, 2004. godine na groblju Nordheim locirani su posmrtni ostaci čuvene fizičarke, grobno polje broj 9, parcela 9357. Na preoranom groblju danas je livada na kojoj je postavljena nadgrobna ploča, u čast Mileve Marić Einstein.