Uz pomoć svih istorijskih nalaza koji uključuju detaljne opise malih gradskih kuća i vila imućnih Rimljana i vladara, možemo zaključiti da je najznačajniji razvoj hortikulture nastao baš u doba rimske imperije.
U rimsko doba bilo je značajno da vrt ima utilitarni karakter – da bude od koristi, ali je takođe bio važan i estetski karakter vrta. Ulice Rima bile su prenaseljene, uglavnom veoma bučne i prljave, ali su sadržale i otvorene prostore na sa lepo uređenim javnim kupatilima, parkovima i vrtovima.
Imućni Rimljani živeli su u kućama koje su se zvale domusi. Imali su svoj zaseban vrt, dok je većina stanovništva Rima živela u insulama, a biljke su gajili u saksijama na prozorskim oknima i na balkonima. Pored kuća u gradu, imućni Rimljani posedovali su i kuće van grada, željni mira van gradske buke. U okviru ovih imanja nalazili su se zadivljujući vrtovi koji su brižljivo gajeni i održavani. Letnje mesece su takođe provodili van grada, najčešće na planinama i morskoj obali.
Topijarne forme
Najlepši su bili vrtovi koji su se nalazili u okviru vladarskih imanja. Najpoznatija je Neronova Zlatna palata koju su dizajnirala dvojica arhitekata iz Grčke, a u okviru vrta nalazio se veliki broj grčkih skulptura. Vrt ove palate bio je otvoren za javnost i mnogi stanovnici Rima svakodnevno su dolazili da tu uživaju. U vrtu se nalazilo veliko jezero, vodopad, vinogradi i prostrana polja na kojima su se brižljivo gajile žitarice.
U rimskom vrtu su bile zastupljene i topijarne forme – vrsta dekorativnog oblikovanja drvenastih vrsta, kao i brižno negovane travnate površine. Čempres je vrsta koja je najpogodnija za oblikovanje, pa se zato najčešće nalazio u vrtovima, oblikovan u najrazličitije forme. Na javnim površinama, u parkovima najzastupljenije biljne vrste bile su platan i javor, koje i danas najčešće viđamo u modernim parkovima.
Lovor i mirta su se često mogle videti u rimskim vrtovima jer se njihovo lišće koristilo za pravljenje venaca. Kada je cveće u pitanju, značajno mesto u vrtu zauzimale su ruže, koje su se gajile u više od 20 vrsta. Gajeni su ljiljani, irisi i anemone. Velika pažnja pridavala se uzgoju cveća koje ulepšava vrt u proleće, kao što je ljubičica u beloj, ljubičastoj i žutoj boji, narcis i šafran.
Rimska kuća
Ulaz u rimsku kuću nazivao se atrijum, a imao je otvor na krovu. Ispod samog otvora nalazio se mali bazen koji se zvao impluvijum, u kome se skupljala kišnica. Atrijum je bio veoma lepo dekorisan jer je to prvo mesto koje bi gosti zapazili. Zatim bi se prolazilo kroz hodnik koji je vodio do sledeće prostorije – peristila, koji je predstavljao prostoriju namenjenu samo za porodicu. Centralni deo peristila bio je otvoren, pod vedrim nebom, i tu se nalazio vrt. Unutar peristila nalazile su se cvetne leje u kojima su se najčešće gajile ruže, ljubičice i zumbul. Kada su drvenaste vrste u pitanju, najzastupljenije su bile kruške, smokve, kesten i nar. Veoma razvijen je bio i sistem za navodnjavanje površina pod biljkama, kao i fontana i bazena. Estetskoj vrednosti doprinosile su i statue sačinjene od bronze i mermera koje su najčešće zauzimale centralni deo peristila.
Vrtna umetnost doživela je veoma značajan procvat u vreme Rima, jer je negovanje vrta predstavljalo deo svakodnevice. U rimskom vrtu su se pored biljaka koje su davale plodove gajile i biljke koje su svojim cvećem doprinosile lepoti samog vrta. Pored biljaka, neizostavni deo vrta činio je i bazen, te statue od bronze i mermera.